MAAK JE EIGEN BUITENKUNST! - AANVULLENDE INFORMATIE
Aan het paginanummer zie je waar de informatie bij hoort. 17. Grottekening India
23. Leonardo da Vinci
Mona Lisa
30. Ecologische verfdoos
Nawaro – gemaakt van plantenextracten
39. Vincent van Gogh
Moerbeiboom
39. Jacoba van Heemskerck
Twee bomen
39. Piet Mondriaan
Avond; de rode boom
39. Yakoyama Taikan
Herfstbladeren
40. Schat hoe oud een boom is met deze tabel
45. Tips voor minder plastic
Als je boodschappen doet:
Neem je eigen zakjes mee om groenten en fruit in te doen
Koop glazen flessen en potten die je kunt terugbrengen, hergebruiken of in de glasbak kunt doen.
Koop koekjes en snoepjes die niet apart verpakt zijn.
Onderweg of op school:
Gebruik een drinkbeker of fles die je steeds opnieuw kunt vullen en een broodtrommel.
Neem als je gaat winkelen je eigen (rug-)tas mee.
In de badkamer:
Gebruik een blokje zeep, shampoo en conditioner in plaats van een fles.
Gebruik wattenstaafjes van gerecycled papier.
Gebruik herbruikbare wattenschijfjes. Die kun je uitwassen en heel vaak gebruiken.
Recycle en kijk of je iets wat je nodig hebt zonder plastic of tweedehands kunt vinden.
47. The yellow kid – het eerste stripverhaal
63. Bereken jouw ecologische voetafdruk
65. Aquarelpotloden, teken, water erover schilderen en het wordt verf!
70. Nog meer planten en bloemen voor thee
70. Kruidensiroop
70. Vlierbloesemsiroop
75. Pablo Picasso – collage
Stilleven met rieten stoel
75. Georges Braque – collage
Fruit, bord en glas
87. Frida Kahlo – surrealisme
Het kleine hert
87. Salvador Dali – surrealisme
Olifanten
87. Leonora Carrington – surrealisme
Portret van de overleden mevrouw Partridge
93. Voedselverspilling
Sketch Klokhuis
93. Meer informatie over voedselverspilling
93. Bekijk de uitzending van klokhuis over dit thema
126. Collette Miller
Hier zie je waar je Global Angel Wings kunt vinden
127. Recept stoepkrijtverf
132. Timelapse zonnebloem
132. Timelapse van rups naar vlinder
134. Gratis kledingwinkel
134. Levenslange garantie op kleding
134. Gratis kledingkar
144. Bouw je eigen egelhuis
144. Bouw je eigen egelhuis – nog meer variaties
158. Vormgedicht
166. Bronnen
Om dit boek te maken heb ik veel inspiratie, feiten en kennis gehaald uit deze boeken en websites:
Auteursrecht (2020). Portretrecht. Geraadpleegd op 14 oktober 2023 op https://www.auteursrecht.nl/auteursrecht/portretrecht
Belpaese (z.d.). Renaissance 1400-1550. Geraadpleegd op 18 oktober 2023 op https://www.belpaese.nl/B2SCULREN.HTML
Bergwijzer (z.d.). Steenmannetjes, wat zijn het en waar komen ze vandaan? Geraadpleegd op 12 september 2022 op https://bergwijzer.nl/reportage/steenmannetjes-wat-zijn-het-en-waar-komen-ze-vandaan
Campodoorshop (2023, 19 mei). 10 redenen waarom buiten zijn gezond is. https://www.campodoorshop.nl/gezond-buiten-10-redenen-waarom-je-naar-buiten-moet-gaan/
Cary, Z. (2018, 15 december). 10 Most Mesmerizing Prehistoric Cave Paintings. Geraadpleegd op 7 augustus 2022 op https://earthnworld.com/cave-paintings/
Chantal (2018, 27 januari). Hoe kun je zelf het weer voorspellen? Blog op Ouders van Nature. Geraadpleegd op 29 juli 2022 op https://www.oudersvannature.nl/hoe-kun-je-zelf-het-weer-voorspellen/
Chantal (2018, 18 februari). Met een dennenappel het weer voorspellen. Blog op Ouders van Nature. Geraadpleegd op 29 juli 2022 op https://www.oudersvannature.nl/natuuractiviteit-dennenappel-weer-voorspellen/
De Baaij, J. (2021, 5 december). Johanna Koerten: knipkunstenaar van Koningen. Geraadpleegd op 21 oktober 2021 op https://kunstvensters.com/2021/12/05/johanna-koerten-knipkunstenaar-van-koningen/
Den Hertog, F., Van den Hout, K., Kruize, H., Brombacher, N., Gootzen, A., & De Jongh, D. (2022, april). Kennisbundeling Groen en Gezondheid. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
Dierenbescherming (z.d.). Spreekbeurt over eekhoorns. Geraadpleegd op 24 oktober op https://www.dierenbescherming.nl/in-actie-komen/op-school/spreekbeurten/eekhoorns
Dierenfun (z.d.). 10 weetjes over wandelende takken. Geraadpleegd op 6 februari 2024 op https://www.dierenfun.com/10-weetjes-over-wandelende-takken/
Doe museum (2015, 1 mei). Joe Mangrum – Zandstrooischilderijen. Geraadpleegd op 21 juli 2024 op https://www.doemuseum.nl/zien/3518/
Dzinetrip (2018, 27 juli). Video and interview of rock balancing artist Pontus Jansson. Geraadpleegd op 10 oktober 2022 op http://dzinetrip.com/video-and-interview-of-rock-balancing-artist-pontus-jansson/
Egelbescherming Nederland (z.d.). De egel. Geraadpleegd op 12 juli 2024 op https://www.egelbescherming.nl/
European Environment Agency. (2021, 27 januari). Plastic, een groeiend milieu- en klimaatprobleem: hoe kan Europa deze trend keren? Geraadpleegd op 12 juli 2024 op https://www.eea.europa.eu/nl/highlights/plastic-een-groeiend-milieu-en
Fahrenheitmagazine (z.d.). La historia del collage: Una expresión en contra del arte tradicional. Geraadpleegd op 20 oktober 2022 op https://fahrenheitmagazine.com/nl/kunst/plastic/de-geschiedenis-van-collage-een-uitdrukking-tegen-traditionele-kunst#.Y1EPEC-Qkh8
GGZ Totaal (2022, 19 mei). ‘Groen’ en het effect op de mentale en fysieke gezondheid. Geraadpleegd op 30 mei 2022 op https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4040704/nieuws/groen_en_het_effect_op_de_mentale_en_fysieke_gezondheid.html
Hunter, M. R., Gillespie, B.W., Yu-Pu Chen, S. (2019). Urban Nature Experiences Reduce Stress in the Context of Daily Life Based on Salivary Biomarkers. Geraadpleegd op 25 augustus 2024 op https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2019.00722/full
Jarmusch, J. (2013, 5 juni). Things I’ve learned: Jim Jarmusch. Geraadpleegd op 14 oktober 2023 op https://www.moviemaker.com/jim-jarmusch-5-golden-rules-of-moviemaking/
Kaimal, G., Ray, K., & Muniz, J. (2016). Reduction of Cortisol Levels and Participants’ Responses Following Art Making. Geraadpleegd op 21 oktober 2022 op https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/07421656.2016.1166832
Kaland, N. (2016). Dichtvormen: het figuurgedicht. Geraadpleegd op 10 juli 2024 op https://schrijvenonline.org/nieuws/dichtvormen-het-figuurgedicht
Karels, M. (2020, 18 november). Creativiteit – wat is creativiteit en hoe ontwikkel je het? Geraadpleegd op 3 augustus 2022 op https://wij-leren.nl/creativiteit-ontwikkelen-leerlijn.php
Kenniscentrum (z.d.). Hoeveel mensen hebben een wasdroger? Geraadpleegd op 12 juli 2024 op https://webwoordenboek.nl/kenniscentrum/hoeveel-mensen-hebben-een-wasdroger
Kennisdomein (2023, 3 juni). Wat is een mandala? Geraadpleegd op 21 juli 2024 op https://www.kennisdomein.nl/producten/wat-is-een-mandala/
Kuiper, S. (2020, 14 juli). Waarom de titel van een schilderij ertoe doet. Geraadpleegd op 19 augustus 2022 op https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/waarom-de-titel-van-een-schilderij-ertoe-doet~bd8b0df4/
Kuivenhoven, M. (2019, 16 mei). 8 verrassende en leuke feitjes over kunst. Geraadpleegd op 24 augustus 2022 op https://artpub.nl/inspiratie/kunst/8-verrassende-leuke-feitjes-over-kunst
Kusters, M. (2002, 1 november). Vliegtuigstrepen in de lucht. Nemo kennislink. Geraadpleegd op 4 juli 2022 op https://www.nemokennislink.nl/publicaties/vliegtuigstrepen-in-de-lucht/
Lemmers, N. (2017, 22 juni). Wat zijn steenmannetjes? Geraadpleegd op 14 oktober 2022 op https://www.hunebednieuwscafe.nl/2017/06/wat-zijn-steenmannetjes/
LKCA. (2017, 29 maart). Het creatieve proces. Geraadpleegd op 7 november 2022 op https://www.lkca.nl/artikel/het-creatieve-proces/
Loria, K. (2018, 26 maart). 11 wetenschappelijke redenen waarom buiten zijn goed voor je is. Geraadpleegd op 12 juli 2024 op https://www.businessinsider.nl/11-wetenschappelijke-redenen-waarom-meer-tijd-de-natuur-doorbrengen-goed-voor-je/
Louv, R. (2010). Last Child in the Woods: Saving our Children from Nature-Deficit Disorder. Algonquin Press.
Meernik, I. (2019, 14 januari). Waarom daglicht zo belangrijk voor je is. Geraadpleegd op 29 augustus op https://www.gezondheidsnet.nl/slapen/waarom-daglicht-zo-belangrijk-voor-je-is
Miyazaki, Y., Lee, J. Park, B., Tsunetsugu, Y., Matsunaga, K. (2011). Preventive medical effects of nature therapy. Geraadpleegd op 29 augustus 2024 op https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21996763/
Max Planck Institute. (2021, 15 juli). Taking the brain out for a walk: A recent study shows that spending time outdoors has a positive effect on our brains. Geraadpleegd op 12 juli 2024 op https://www.mpib-berlin.mpg.de/press-releases/taking-the-brain-out-for-a-walk
Milieucentraal (z.d.a). Alles over duurzaam verwarmen. Geraadpleegd op 16 juli 2024 op https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/duurzaam-verwarmen-en-koelen/alles-over-duurzaam-verwarmen/
Milieucentraal (z.d.b). Hoeveel voedsel verspillen we? Geraadpleegd op 30 juli 2024 op https://www.milieucentraal.nl/eten-en-drinken/voedselverspilling/hoeveel-voedsel-verspillen-we/
Milieucentraal (z.d.c). Wat is je CO2-voetafdruk? Geraadpleegd op 7 juli 2024 op https://www.milieucentraal.nl/klimaat-en-aarde/klimaatverandering/wat-is-je-co2-voetafdruk/
Mulder, D. (2020, 2 februari). Wandelende takken nu ook in het wild gespot in Nederland. Geraadpleegd op 1 augustus 2022 op https://www.rootsmagazine.nl/nieuws/wandelende-takken/
Naiker, I. (2018, 22 augustus). I ‘Pay’ Ants In Sugar To Help Me Finish My Animal Paintings Geraadpleegd op 1 september 2024 op https://www.boredpanda.com/author/inaicker290689/?fbclid=IwY2xjawFBFlBleHRuA2FlbQIxMAABHXa9QUcS1qwQ9D37os1zXdYdYuEy2uBAxYYE9GL9WIKz7EJrOI8hDtFUoA_aem_lLnPt0mGalG8UFvaF6q-6g
Natuurmonumenten (z.d.). Egel. Geraadpleegd op 12 juli 2024 op https://www.natuurmonumenten.nl/dieren/egel
Nederlandse Bijenhoudersvereniging (z.d.). Soorten bijen. Geraadpleegd op 14 oktober 2023 op https://www.bijenhouders.nl/soorten-bijen
NOS Nieuws (2022, 17 oktober). Boswachters: neem niet te veel kastanjes en paddenstoelen mee uit het bos. Geraadpleegd op 7 november op https://nos.nl/artikel/2448747-boswachters-neem-niet-te-veel-kastanjes-en-paddenstoelen-mee-uit-het-bos
Onze natuur (2020, 12 oktober). Dit maakt korstmossen zo bijzonder. Geraadpleegd op 18 oktober 2023 op https://www.onzenatuur.be/artikel/dit-maakt-korstmossen-zo-bijzonder
Penn State Huck Institutes of the Life Sciences (z.d.). What are insects and why do we need them? Geraadpleegd op 24 augustus 2022 op https://www.huck.psu.edu/institutes-and-centers/insect-biodiversity-center/why-we-need-insects
Posthumus, E. (2019, 29 mei). Sloom en slijmerig: zo hebben slakken seks. Geraadpleegd op 14 oktober 2022 op https://www.quest.nl/natuur/dieren/a26404083/slakken-seks-hoe/acryl
Qing Li (2018). Forest-Bathing: How Trees Can Help You Find Health and Happiness. Penguin Random House.
Ronsmans, J. (z.d.) Slakken. Geraadpleegd op 27 juni 2022 op https://www.natuurpunt.be/pagina/slakken
RIVM (z.d.). Gevolgen plastic voor milieu. Geraadpleegd op 12 juli 2024 op https://www.rivm.nl/plastics/gevolgen-plastic-milieu
Slootbeek, M. (z.d.). Mossen. Geraadpleegd op 18 oktober 2023 op https://www.ivn.nl/afdeling/gooi-en-omstreken/mossen
Smallenburg, S. (2015). Expeditie Land Art – Landschapskunst in Amerika, Groot-Brittannië en Nederland. De Bezige Bij.
Sprinklr (z.d.a). Waarom planten zo goed voor je zijn. Geraadpleegd op 6 juli 2024 op https://sprinklr.co/blogs/nieuws/waarom-planten-goed-voor-je-zijn?_pos=1&_sid=330d79099&_ss=r
Sprinklr (z.d.b). Waarom zou je bomen planten? Hier heb je 7 redenen. Geraadpleegd op 7 juli 2024 op https://sprinklr.co/blogs/tuinplanten-tips/8-redenen-om-bomen-te-planten?_pos=1&_sid=1cd0a8283&_ss=r
Sützü, E. (2017, 12 juli). Mona Lisa werd beroemd na spectaculaire diefstal. Geraadpleegd op 24 augustus 2022 op https://historianet.nl/cultuur/kunst/mona-lisa-werd-beroemd-na-spectaculaire-diefstal
Syria Art (z.d.). Nizar Ali Badr, Syrian Sculptor. Geraadpleegd op 19 oktober 2022 op https://en.syriaartasso.com/artists/nizar-ali-badr/
Thich Nhat Hanh (2013). Love letter to the Earth. Parallax Press.
Ulrich, R.S. (1984). View Through a Window May Influence Recovery from Surgery. Chalmers University of Technology. Geraadpleegd op 7 juli 2024 op https://www.researchgate.net/publication/17043718_View_Through_a_Window_May_Influence_Recovery_from_Surgery
Van den Berg, A. (2013). Waarom wij natuur nodig hebben. Factsheet Natuur en Gezondheid. IVN: Instituut Voor Natuureducatie en duurzaamheid.
Van den Berg, A., & Beute, F. (2019, 2 september). Geef kinderen de natuur (terug). https://res.cloudinary.com/natuurmonumenten/raw/upload/v1572862378/2019-11/NM191001%20WPA4%20OERRR%20Geef%20kinderen%20de%20natuur_LRDEF.pdf
Van Heusden, B. (2010). Cultuur in de Spiegel: naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. Rijksuniversiteit Groningen.
Verhoeven, G. (2020, 18 mei). Waarom buiten zijn echt beter voor je is. Geraadpleegd op 14 juni 2022 op https://gezondnu.nl/psyche/waarom-buiten-zijn-echt-beter-voor-je-is/
Waku Waku (z.d.). Weetjes over de mier. Geraadpleegd op 6 februari 2024 op https://www.zapp.nl/programmas/waku-waku/nieuws/28511-weetjes-over-de-mier
Wikikids (z.d.). Surrealisme. Geraadpleegd op 30 juli 2024 op https://wikikids.nl/Surrealisme
Wikipedia (z.d.). Zandmandala. Geraadpleegd op 21 juli 2024 op https://nl.wikipedia.org/wiki/Zandmandala
Wise (z.d.). Wat is CO2 (Koolstofdioxide)? Geraadpleegd op 7 juli 2024 op https://wisenederland.nl/artikel/wat-is-co2-koolstofdioxide/
Wolf, S. (2021, 6 mei). To reduce footprints, these artists greened up their practice. https://wfpl.org/to-reduce-carbon-footprint-these-artists-greened-up-their-practice/
Zootje Geregeld (z.d.). Kunstenaar Maria Koijck brengt afval tot leven. Geraadpleegd op 17 augustus 2022 op https://www.zootjegeregeld.nl/afval-kunstenaar-maria-koijck-flamingo-zwerfafval/
163. Reacties op dit boek
Reacties van volwassenen:
Zoooo (kleur)rijk en zoooo inspirerend, je krijgt meteen zin om aan de slag te gaan!Marieke van Ginkel (adviseur cultuureducatie Kunst & Cultuur): Voor alle creatieve en minder creatieve leerkrachten die graag naar buiten gaan, is dit boek een hele waardevolle inspiratiebron!
Astrid Reitsema (leerkracht de Opslach): Een heerlijk doeboek vol met inspiratie en ideeën dat kunst maken met kinderen moeiteloos tot een kinderspel maakt. Gewoon erop uit de natuur in of op de hoek van de straat om samen te ontdekken en te onderzoeken. Een must voor elke leerkracht die de kunst van de natuur wil overdragen!
Judith Michels (Moeder, Intern Cultuurcoördinator en leerkracht Enkschool): Meest hoopvolle boek dat ik sinds tijden heb gelezen. Hierin komt samen wat het leven mooi maakt; aandacht en liefde voor jezelf de ander en de wereld. Een feest om in te lezen voor kinderen, ouders, leraren en alle mensen die oog hebben voor de wereld om hen heen. Een inspirerend boek om, in te wandelen, te dwalen en te verdwalen. Een ode aan de natuur, de kunst en de stilte. En dat met een vrolijkheid en frisheid die Irma in al haar boeken weet over te brengen. Dit boek verdient een groot publiek!
Het was heerlijk om met de klas naar buiten te gaan voor dit boek. Zo hebben we ervaren wat het met je doet wanneer je even een frisse neus haalt, de benen strekt, kijkt, ruikt en voelt in de natuur vlak bij school. Op zoek naar iets kleins of speciaals, soms iets maken met elkaar en daar trots op zijn. Daarna weer fris en met een leuke ervaring terug naar de klas. Een echte aanrader om je dag net iets leuker te maken!